E-Posta Adresi ortucu34@gmail.com
E-Posta Adresi ortucu34@gmail.com
İçten yanmalı motorlarda yağ en önemli akışkanlardan biridir. Yağın eksik olması, işlevini yitirmesi motor parçalarının ömrünü azaltır, bazı durumlarda motora büyük hasarlar verir. Yağ olmadan motor kısa bir süre çalışabilir ama sonrasında kendisini kitler. Bakımı ve değişimi çok kolay olan bu akışkan sıvı içten yanmalı motor için çok önemli bir yere sahiptir.
Motor yağı, birbirlerine sürtünerek çalışan parçaların metal yüzeylerindeki sürtünme direncini minimuma indirir. Motor çalışır vaziyette pompa vasıtası ile sisteme gönderilen yağ, metal parçalar arasında yağ film tabakası oluşturarak yağlama yapar. Bu oluşan yağ filmi üzerinde çalışan parçalar arasında sürtünme en aza indirilmiş olur. Sürtünmenin azalması ile piston, segman, yatak gibi parçaların kullanım ömürleri arttırılmış olur.
Motor yağının vizkozitesi çok önemlidir. Özellikle motor soğuk iken ilk çalıştırmada yağ kolay akmalıdır. Ayrıca çok yüksek sıcaklıklarda yağın çok incelmemesi gerekir ki yağ filmi özelliğini yitirip yağ kaybı oluşmasın.
Yağın en önemli işlevlerinden bir diğeri ise soğutmadır. Motor çoğunlukla su ile soğutma sistemine (Hava ile soğutmalı motorlar çok az sayıda bulunuyor) sahip olmakla beraber yağ parçaların çok fazla ısınmasına engel olarak soğutmaya yardımcı olmaktadır.
Diğer bir önemli görevi ise motordaki paslanma ve artık madde birikinti oluşumlarını temizlemesidir. Yağ bakımı yaklaşan bir aracın yağına baktığınızda simsiyah ve katılaşmış bir görüntü ile karşılaşırsınız. Bu artık madde ya filtrelemede kalır ya da karter de birikir. Dolayısı ile yağ da ilk günkü berraklığını ve temizleme gücünü yitirmeye başlar. Bu sebeple belirli periyodlarla değiştirilmesi tavsiye edilir.
Çok önceleri otomobiller ilk kullanılmaya başlandığında, çok kısa bir km sonra yağı değiştirilirdi. Bunun sebebi motor bloğunda, yağın temas ettiği yerlerde eğer talaş gibi çok küçük artıklar varsa yağa karışacağı ve motora hasar verebileceği düşüncesi idi. Rodaj süresi çok kısa kilometre yapıldıktan sonra ( 500 km – 1000 km vb.. ) ilk yağ değişimi yapılarak tamamlanmış olurdu. Sonrasında rutin yağ bakım kilometreleri uygulanırdı. Yeni üretilen içten yanmalı motorlara sahip otomobillerde artık buna gerek kalmamıştır. Teknolojinin gelişimi ile birlikte motor bloklarının ve parçaları montaj aşamasında temizliği ve kontrolleri optimum seviyede yapılıyor.
Hangi motor yağının hangi araca uygun olduğu Otomobil üreticileri tarafından belirlenmekte, kullanım kılavuzu ve servis kitapçıklarında bu bilgi yer almaktadır.
Dizel ve benzinli olarak yağlar ayrılsa da ikisinin ortak kullanımı olan yağlar da bulunuyor. Bunun haricinde ekstra performans, verimlilik adı altında fiyatları daha pahalı olan yağlar da bulunuyor.
Motor çeşidine göre kullanılan yağ vizkoziteleri değişir. Örneğin motor dizel partikül filtresine sahip ise ya da start-stop, hibrit araçların her biri için farklı numara yağ kullanılıyor. Üreticinin bildirdiği normlara uygun yağı kullanmalısınız. Aksini yaparsınız ne olur? Örneğin dizel partikül filtresi olan araçlar genelde 5-30 numara yağ kullanır. Bunun yerine 10-40 gibi kalın bir yağ kullanılırsa motora zarar verebilecek istenmeyen durumlar oluşabilir. Bunun haricinde uygun yağ kullanılmayınca, motorda yağ yakma nadiren olsa da görülebiliyor. Üreticinin kullandığı ve tavsiye ettiği özelliklere uygun yağ kullanmanız önerilir.
Üretici firmalar yağ değişim zaman aralığını belirlerken mutlaka emniyet payı olarak sürücünün bu km’yi aşabileceğini ihtimal olarak hesaba katarlar. Yağ değişim kilometresini 500-1000 km’den fazla geçirmemeye özen gösterin. Aracınızın km’si yüksek ve yağ değişimini geçirdiniz ise yağ seviyesini mutlaka kontrol etmelisiniz. Yağ miktarı yeterli ise bir süre daha bu şekilde kullanabilirsiniz. Tabi ki yağ özelliğini kaybetmeye başladıkça işlevini tam yerine getirmeyecektir. Bu da motor parçalarının ömründen yemeniz demek. Ben kendi aracımda yağ bakım kilometresini yağ kontrolü yaparak 1000 km bazen 2000 km fazladan yol yaptım. Bir problem olmadı. Fakat yine de kimseye tavsiye etmiyorum. Aracınız yeni ise garanti kapsamından çıkabilir. Eski ise daha önceden bilmediğim başka bir problemi tetikleyebilir. O sebeple servisinizin ya da ustanızın tavsiyelerine uymanız sizin için en doğrusu olacaktır.
Ekim 2021, İstanbul
M.Orhan Örtücü